اگر فکر میکنید که در فاصله 2.5 میلیون سال نوری از زمین، کهکشان آندرومدا را فقط میتوان به شکل یک ابر بزرگ مه آلود دید و مشاهده یک ستاره به صورت مجزا در بین ستارگان بیشمار این کهکشان غیر ممکن است؛ به بزرگترین ابر ستاره ای در این کهکشان (NGC 206) نگاهی بیندازید احتمالا نظرتان عوض خواهد شد!
من همیشه فکر می کردم که برای دیدن یک ستاره در میان انبوه ستارگانی که کهکشان آندرومدا را تشکیل داده اند باید چشم براه انفجار یک ستاره (ابرنواختر) باشم. در فاصله 2.5 میلیون سال نوری از زمین، ستاره های درون یک کهکشان به قدری نزدیک بهم بنظر می رسند که دیدن و تفکیک بین آنها اساسا ممکن نیست و مجموعه ستارگان در کهکشان، به شکل یک نور ضعیف مه آلود دیده می شوند. هرگاه که کهکشان آندرومدا را به کسی نشان می دهم به او گوشزد می کنم که آنچه مشاهده می کنی نور حاصل از میلیون ها ستاره ای است که در کنار هم و در مجموعه ای با فاصله ای بسیار عظیم از ما به دور هم جمع شده اند.
در دوربین های دوچشمی و تلسکوپ های کوچک، تنها می توان مرکز کهکشان که محل تجمع ستارگان است و نسبت به بازوها جمعیت ستاره ای بیشتری دارد را تشخیص داد. تسلکوپ های 10 اینچی و بزرگتر قادر هستند که خوشه های ستاره ای کروی روشن تر کهکشان و یا محل تجمع مجموعه ای از ستارگان پرنور را به ما نشان بدهند. اما در مورد ستاره ها چی؟ آیا می توان به وسیله یک تلسکوپ بزرگ، ستاره مجزایی را در درون این کهکشان رصد کرد؟
چند سال قبل، توسط تلسکوپ 15 اینچیم توانستم یک کوتوله نواختر را زمانی که قدر ظاهریش به حدود 14.9+ میرسید خارج از هسته کهکشان مشاهده کنم. این یک خوش شانسی محض بود! چرا که در کهکشان آندرومدا بیشتر کوتوله نواخترها حداکثر تا 17+ روشن میشوند و برای دیدنشان به یک تلسکوپ قوی حداقل 20 اینچی نیاز است.
بعدها در یک شب پاییزی، که مشغول شکار خوشه های کروی بزرگ بودم دهانه تلسکوپم را به سمت NGC 206 (بزرگترین و پرنورترین خوشه کهکشان آندورمدا) گرفتم. خوشهNGC 206 در میان بازوی غبارآلود جنوبی کهکشان همسایه مان (آندرومدا) قرار دارد. این ابر ستاره ای بسیار بزرگ تر از خوشه های ستاره ای باز در قرص راه شیری است و با وسعتی در حدود 4000 سال نوری (تقریبا 1000 برابر فاصله زمین از پروکسیما قنطورس نزدیکترین ستاره به زمین) نام خود را بعنوان یکی از بزرگترین ابرهای ستاره ای در گروه محلی کهکشان ها به ثبت رسانده است. این خوشه را حتی اگر تا کنون رصد نکرده باشید، احتمالا در یکی از عکس های آندرومدا در سمت چپ و پایین کهکشان به صورت یک جرم مبهم و مه آلود مشاهده کرده اید.
خوشه NGC 206 که با نام OB78 نیز شناخته می شود را از لحاظ وسعت و اندازه می توان با NGC 604 در کهکشان مارپیچی M33 و سحابی رطیل در ابر ماژلانی بزرگ مقایسه کرد.
انجمن OB تجمعی است از چندین ستاره داغ، جوان و پرجرم که از رده طیفی O و B هستند که در بازوهای مارپیچی کهکشانها به چشم می خورند. ابعاد این خوشه ها به چند ده تا چند صد سال نوری می رسد. این ستاره های داغ معمولا در کنار سحابیهای درخشان قرار داشته و به دلیل تابش شدید دارای اثرات مهمی در شکل گیری ستاره های جدید از این سحابیهای مادر هستند. عمر خود ستاره های پرجرم رده طیفی O وB در حد چند ده میلیون سال است.
NGC 206 محل زندگی بیش از 300 ستاره آبی درخشان است. ستارههایی که عمر آنها فقط 10 میلیون سال است که در نوع خود در میان این نوع خوشهها کم نظیر و یا شاید بینظیر است. ستاره های این خوشه 20 تا 40 بار از خورشید بزرگتر هستند.
با این تفاسیر و با استفاده از عکسهای بی نظیری که جزئیات خارقالعادهای از این ابر بزرگ را نشان میداد کم کم توانستم جزئیاتی از عکس را ببینم که قبلا در تمام زندگیم آرزوی دیدنشان را داشتم! ســـتارگان!
البته قطعا هیچ کس نمی تواند ادعای یک نفر را در مورد مشاهده یک ستاره در یک کهکشان دور دست بپذیرد؛ بنابراین و با هدف ثبت جزئیات بیشتر دوباره شروع به رصد و مشاهده این خوشه ستاره ای کردم. اینبار توسط تلسکوپ های 18 و 24 اینچی دوستانم. ما همچنین از چند نفر از اعضای انجمنمان بمنظور رسد خوشه NGC 206 دعوت بعمل آوردیم. تمامی آنها قادر بودند که با یک بار دیدن، حداقل انجمن ستارگان را مشاهده کنند.
نهایتا با استفاده از عکس های مختلف و مشاهدات بسیار توانستم که به وضوح 7 ستاره را بین قدرهای 14.8+ تا 15.8+ تشخیص بدهم. من مکان این ستارگان را به وسلیه فتوشاپ در درون خوشه نشان دادم که امیدوارم در رصدهای آتی این خوشه بزرگ مفید فایده واقع شود. شما با تلسکوپهای 24 اینچی میتوانید جزئیات بیشتر و بهتری ببینید و حتی می توانید ستارگان بیشتری را در این خوشه مشاهده کنید. بسیار مایل هستم که بدانم شما چه خواهید دید!
باب کینگ: 5 اکتبر 2016
