مهندسان در سرن دو پرتو ثابت را در دو جهت مخالف تونل 27 متری برخورد دهنده بزرگ هادرون که در زیر مرز فرانسه و سوئیس قرار گرفته است تاباندند و به این شکل فعالیت این آزمایشگاه بزرگ که بیش از یک ماه دانشمندان و فیزیکدانان را در انتظار گذاشته بود، از سر گرفته شد.

تیم هدایت این پروژه طی هفته جاری تلاش خود را خواهند کرد تا سطح انرژی این برخورد دهنده 10 میلیارد دلاری را به بیشترین حد ممکن برسانند دانشمندان انتظار دارند فعال سازی مجدد بزرگترین آزمایشگاه فیزیکی جهان بتواند بخشهایی پنهان از جهان هستی را برای آنها آشکار سازد.

ده ها آهن ربای ابررسانای عظیم که وظیفه شتاب دهی به پرتوها و ذرات پروتونی را تا سرعت نور به عهده دارند، پس از بروز اختلالی که در سپتامبر گذشته باعث از کار افتادن برخورد دهنده شد، جایگزین شدند تا برای شبیه سازی آنچه پس از انفجار بزرگ در جهان رخ داده است، آماده شود.

اولین پرتوهای پروتونی برای فعال سازی مجدد این دستگاه عظیم عصر روز جمعه وارد تونل 27 کیلومری برخورد دهنده بزرگ هادرون شده و لحظه ای را که بسیاری از دانشمندان بیش از یک سال در انتظار آن بودند را رقم زد.

شعاعهای تابیده شده طولی بیش از یک متر دارند که هر یک از بیش از میلیاردها پروتون تشکیل شده اند اما در صورتی که آنها به حال خود گذاشته شوند، تمامی پروتونها متفرق خواهند شد به همین دلیل از مغناطیسها و انرژی الکتریکی برای هدایت و کنترل پروتونها استفاده می شود.

فعال سازی برخورد دهنده بزرگ هادرون تا قبل از صبح روز شنبه امری دور از ذهن به شمار می رفت که به گفته جیمز گیلیز سخنگوی سرن این امر زودتر از انتظار رخ داده و همه چیز به خوبی از سر گرفته شد به گفته وی در صورتی که همه چیز درست و بر اساس برنامه پیش رود، انتظار می رود طی هفته جاری هادرون به انرژی 1.2 تریلیون الکترون ولت دست پیدا کند تنها شتاب دهنده ای که تاکنون توانسته به چنین سطح انرژی دست پیدا کند، رقیب هادرون، شتاب دهنده Tevatron در شیکاگو بوده است.

با این حال تیم هدایت پروژه قصد دارند انرژی حرکت چرخشی پرتوها را در سطح پایینی حفظ کنند و تمرکز خود را بر روی اولین برخورد پرتوها در این ماشین قرار دهند. استیو میر مدیر شتابدهنده های هادرون می گوید از برخورد دهنده بزرگ هادرون نسبت به سال گذشته درک بسیار بیشتری به وجود آمده است و تجربیاتی که حین تعمیرات به دست آمده اطلاعات باارزشی از این دستگاه عظیم در اختیار ما قرار داده است.

طی فرایند تعمیر این دستگاه 14 آهن ربای چهار قطبی و 39 آهن ربای دو قطبی جایگزین شدند، بیش از 200 اتصال الکتریکی تعمیر شده و بیش از 4 کیلومتر از لوله های پرتوها پاکسازی شدند. سیستم فعال سازی مجدد جدیدی در برخی از آهن رباها نصب شده و صدها خروجی هلیوم در اطراف ماشین قرار گرفتند و در عین حال بیش از هزاران ردیاب جدید به سیستم اخطار پیش از موقع این برخورد دهنده افزوده شد.

هادرون دارای حدود هزار و 200 آهن ربای ابررسانا است که در طول تونل طویل این آزمایشگاه قرار گرفته و وظیفه هدایت پرتوها را در دو جهت متقابل با سرعتی تقریبا برابر سرعت نور به عهده دارد.

در بخشی از این تونل دو پرتو با انرژی بسیار بالا با یکدیگر برخورد کرده و بقایای به جا مانده از این برخورد توسط ردیابهایی که در طول تونل قرار گرفته اند به ثبت خواهند رسید تا کشفیات جدیدی در علم فیزیک از دل این اطلاعات به دست آید.

بر اساس گزارش بی بی سی، این دومین باری است که پرتوهای پروتون به منظور آزمایش برخورد پرتوها به داخل تونل پرتاب می شوند، بار قبل این آزمایش در 10 سپتامبر 2008 به دلیل اختلال در یکی از اتصالات الکتریکی متوقف شد و سرن در پی آن هزینه ای برابر 24 میلیون پوند را برای تعمیرات اختلالات به وجود آمده صرف کرد.