تلسكوپ Fermi به عالمى آكنده از پرتوهاى گاما چشم دوخته است! نقشه اى جدید با تلفیق داده هاى به دست آمده در طول 3 ماه از تلسكوپ فضایى Fermi دریچه اى نوین از كیهان پر انرژى را در مقابل دیدگان ستاره شناسان گشوده است از این موارد می توان به شراره هاى پرانرژى از سیاه چاله هاى پرجرم كهكشان هاى دوردست، تپ اختران، منظومه هاى دوتایى پرجرم و حتى خوشه های كروى واقع در راه شیری اشاره داشتمنابع این پرتوهاى گاما از راه شیرى و كهكشان هایى با میلیون ها سال نورى فاصله از ما؛ سرچشمه مى گیرند. گروه کنترل کننده تلسكوپ Fermi براى نشان دادن تنوع این اجرام، 10 جرم برتر را شامل 5 منبع در راه شیرى و 5 منبع در وراى كهكشان ما برگزیده است و در این قسمت به بررسی این اجرام می پردازیم
5 منبع در درون راه شیری:
خورشید- خورشید كه اكنون در حداقل فعالیت است، تنها بنابر یك دلیل مى تواند منبعى مورد توجه قرار بگیرد: خورشید یگانه جرمى است كه درآسمان روز حركت مى كند. حركت سالانه خورشید در برابر زمینه آسمان بازتابى از گردش زمین به دور خورشید است. خورشید تنها منبع پرتو گاما هنگام بروز شراره هاى خورشیدى است. اخترشناسان انتظار دارند طی چند سال آتی همگام با افزایش فعالیت هاى خورشیدى، شراره هاى پرانرژى بیشترى ساطع شده که ابزارهای با دامنه انرژى تلسكوپ این فضاپیما قادر به مشاهده آن ها نخواهند بود.
LSI+61 303- جرم مذکور یك دوتایى پرتو X با جرمی بسیار بالا است كه در فاصله 6500 سال نورى در ذات الكرسى واقع شده است. این منظومه غیرعادى شامل ستاره اى داغ از نوع B و ستاره اى نوترونى است که انفجارهاى رادیویى تولید مى كند. درواقع هر 26.5 روز رخ مى دهد این پدیده رخ می دهد. کماکان ستاره شناسان قادر نیستند عامل انرژى این گسیل ها را توضیح دهند.
PSR J1836+5925- این جرم نیز یك تپ اختر است که دردرون صورت فلكى اژدها واقع شده است. در واقع نسل جدیدى از تپ اخترهاى كشف شده توسط Fermi است كه به صورت پرتو گاما مى تپد.
47 Tucanae – که با نام NGC 104 نیز شناخته مى شود خوشه ای کروی در فاصله ی 15000 سال نورى از زمین در صورت فلكى توكان جاى گرفته است. تلسكوپ Fermi پرتوهاى گاما را از طریق ماده (الكترون) و پادماده (پوزیترون) تولید شده پس از برخورد این پرتوها با لایه هاى تنگستن كشف كرد.
جرم ناشتاخته-بیش از 30 مورد از روشن ترین منابع پرتو گاما كه توسط Fermi مشاهده مى شوند، در سایر طول موج ها قرین ندارند. این جرم در ماموریت هاى قبلى مشاهده نشد و تلسكوپ ماموریت Fermi آن را به عنوان یك متغیر مشاهده كرد. این منبع در نزدیكى صفحه راه شیرى در صورت فلكى دم مار قرار دارد. بنابراین امكان دارد در كهكشان خود ما باشد، اما در حال حاضر اطلاعات ستاره شناسان در مورد آن بسیار کم است.
5 منبع در ماوراى كهكشان ما:
NGC 1275 –این كهكشان با 233 میلیون سال نورى فاصله از زمین، در درون خوشه ای كهكشانى واقع در صورت فلکی برساووس است، این جرم به دلیل گسیل رادیویى بسیار پر آوازه است.
3C 454.3.- نوعى كهكشان فعال به نام blazar است ، گاهى زبانه مى كشد وگاهى كم سو مى شود اما همواره در محدوده ی دید Fermi است. این كهكشان در فاصله 7.2 بیلیون سال نورى ما در صورت فلكى فرس اعظم قرار دارد.
PKS 0727-115-درست است که این جرم در صفحه راه شیرى قرار گرفته؛ اما این جرم عضوى از كهكشان راه شیری نیست. به عقیده ستاره شناسان این منبع گونه اى از كهكشان فعال است که به آن نام كوازار را داده اند. شایان ذکر است که جرم مذکور در 9.6 بیلیون سال نورى ما در صورت فلكى كشتى دم واقع شده است.
PKS 1502+106 – این جرم كه در فاصله 10..1 سال نورى در صورت فلكى عوا قرار دارد به یكباره ظاهر شد، كمى بیش از 3C 45403 درخشید و سپس محو شد.
جرمى ناشناخته- این منبع كه در جنوب صورت فلكى كبوتر قرار گرفته احتمالا در خارج از راه شیرى قرار دارد.در حال حاضر تحقیق برای دریافتن به آن ادامه دارد
تلسكوپ Fermi در حالت جستجو هر سه ساعت تمام آسمان را بررسى مى كند.
