آموزشگاه آنلاین ستاره‌شناسی: آموزش ببینید، تلسکوپ جایزه بگیرید! نام‌نویسی

تصاویر جدید در دامنه فروسرخ تلسکوپ جمیز وب اطلاعات جدیدی را در اطراف یک انفجار ستاره ای نشان می دهد.

تصویر فروسرخ جدید تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا (NIRCam) از باقیمانده ابرنواختر Cassiopeia A. گوشه پایین سمت راست تصویر، بازتاب نوری است که توسط گرد و غبار حاصل از انفجار در اطراف یک ستاره در گذشته ایجاد شده است.

این تصویر مادون قرمز جدید از تلسکوپ فضایی جیمز وب، بقایای ابرنواختر Cassiopeia A را نشان می‌دهد. ابرنواختر Cas A در فاصله ۱۱۰۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد و بیش از ۳۰۰ سال پیش زمانی که یک ستاره عظیم تبدیل به ابرنواختر شد، شکل گرفت.
مطالعه طیف‌سنجی این بازمانده، قبلاً نشان داده بود که این رویداد مربوط به یک ابرنواختر نوع IIb است (مرگ ستاره‌ای بزرگ که بیشتر پوسته هیدروژنی خود را از دست داده است) .اخترشناسان JWST اوایل سال جاری تصویر متفاوتی از ابرنواختر Cas A منتشر کردند.  در این تصویر یکی از داده‌های فروسرخ میانی جمع‌آوری شد و با رنگ نارنجی متمایل به قرمز مشخص شد، جایی که موج انفجار در حال انبساط به مواد اطراف ستاره مرده برخورد می‌کند.
در تصویر جدید، نواحی بیرونی به جای آن سفید رنگ شده اند. این صرفاً یک انتخاب زیباشناختی نیست، بلکه انتخابی است که برای برجسته کردن این موضوع انجام شده و ما در حال بررسی انواع مختلف انتشار هستیم. در نور فروسرخ متوسط، گرد و غبار درخشانی را تشخیص می‌دادیم. در تصویر مادون قرمز نزدیک، ما تابش الکترون‌هایی را می‌بینیم که در امتداد خطوط میدان مغناطیسی با سرعت‌های سرسام‌آور می‌چرخند.

ابرنواختر Cassiopeia A ، همانطور که توسط دوربین مادون قرمز میانی JWST نشان داده شده است. این تصویر ترکیبی از فیلترهای مختلف با رنگ قرمز به ۲۵.۵ میکرون، نارنجی-قرمز به ۲۱ میکرون، نارنجی به ۱۸ میکرون، زرد تا ۱۲.۸ میکرون، سبز به ۱۱.۳ میکرون، فیروزه ای به ۱۰ میکرون، آبی روشن به ۷.۷ میکرون و آبی به ۵.۶ میکرون.
جالب ترین و بهترین بخش خیره کننده این تصویر مادون قرمز، فستون های صورتی است. این رشته‌ها بقایای ستاره مرده هستند و شامل گوگرد، اکسیژن، آرگون و نئون هستند که گرد و غبار مخلوط را می پاشد. گستره ابرنواختر Cas A حدود ۱۰ سال نوری است، اما برخی از این رشته‌های پرتاب‌کننده آنقدر کوچک هستند که از وضوح JWST در این فاصله دور می‌شوند، به این معنی که عرض آنها حداکثر ۱۰۰ واحد نجومی است (تقریباً دو برابر اندازه منظومه شمسی)

گرد و غبار کیهانی یکی از بازیگران اصلی تکامل ستارگان می‌باشد که به خنک شدن گازهای سحابی تشکیل دهنده ستارگان کمک می کند و آن را قادر می سازد تا فشرده شود و ستاره ها را تشکیل دهد. ستاره شناسان هنوز این سوال را دارند که منبع اصلی غبار کیهان چیست؟ برخی از گرد و غبارها از ستارگان غول های پیر و پف کرده ای به وجود می آیند که به صورت باد از لایه های بیرونی خود جدا می شوند، اما این غبارها به اندازه کافی سریع تشکیل نمی شوند تا مقادیر بالای غبار موجود در جهان اولیه را توضیح دهند.

ابرنواخترها نیز گرد و غبار ایجاد می کنند، مشکل اینجاست که ابرنواخترها همان غباری را که ایجاد می‌کنند نابود می‌کنند. موج ضربه‌ای ایجاد می‌شود که وقتی پرتاب‌کننده به مواد اطراف برخورد می‌کند، به داخل باقیمانده ستاره بازمی‌گردد و گرد و غبار را گرم کرده و از بین می‌برد.

ماهیت آشکار سازی JWST می‌تواند توضیح دهد که چگونه گرد و غبار در این فرآیند زنده می‌ماند: ذرات ممکن است در اعماق توده‌ها، به دور از اثرات مخرب موج ضربه‌ای، پناه بگیرند.

نویسنده: مهیار مرادی چافی

منجم آماتور، عکاس آسمان شب، همکار وب سایت آسمان شب ایران

celestron banner 02

iranoptic 03

هر هفته یک چهره از آسمان شب ایران را پیش چشمان شما خواهیم آورد