آموزشگاه آنلاین ستاره‌شناسی: آموزش ببینید، تلسکوپ جایزه بگیرید! نام‌نویسی
 از گذشته پیشینیان ما همواره خورشید را گرامی می‌داشتند به این علت که می‌دانستند  منشاء زندگی و حیات بر روی زمین، خورشید است، خورشیدی که از گل‌ها و گیاهان تا انسان‌ها را حیات می‌بخشد اما این خورشید سخاوتمند روزی خواهد مرد، مرگی وحشتناک که طی آن زمین نیز از بین خواهد رفت.
خورشید در مرحله ابتدایی مرگ خود بزرگ خواهد شد و اندازه آن 200 برابر اندازه کنونی‌اش می‌شود که این بزرگ شدن باعث می‌شود سیارات تیر ( عطارد ) و ناهید ( زهره ) را در خود بلعیده و تا نزدیکی زمین پیش می‌آید. طی این فرایند مرکز خورشید گرمتر و سزح آن سردتر می‌شود این گرما و نزدیکی به زمین باعث افزایش شدید دما و در نتیجه نابودی حیات بر روی زمین می‌شود. اما آیا ممکن است که زمین قبل از این وضعیت از چنگ خورشید فرار کند؟
 
ستاره ها متولد می‌شوند، میلیونها و یا شاید میلیاردها سال می‌درخشند و سپس می‌میرند. علت نور و گرمایی که ما از خورشید یا ستاره‌های دیگر احساس می‌کنیم فرایند همجوشی هسته‌ای است. طی این فرایند هیدروژن موجود در هسته‌ی خورشید به علت دما،فشار و چگالی فوق‌العاده زیاد به یکدیگر جوش می‌خورند و هلیم را می‌سازند. طی این فرایند انرژی (Energy  ) به صورت نور و گرما آزاد می‌شود. این فرایند در ستارگانی مثل خورشید که در مرحله‌ی رشته‌ی اصلی عمر خود هستند، صورت می‌گیرد. اما حدود 5 میلیارد سال دیگر تقریباً ( 90 درصد ) هیدروژن (Hydrogen ) که در هسته‌ی خورشید ذخیره شده است، به مصرف رسیده و به هلیم (Helium ) تبدیل خواهد شد. در این زمان خورشید به سرعت دستخوش تغییر می‌شود. به دلیل اینکه دیگر انرژی ناشی از همجوشی (Fusion ) در هسته (Atom) ستاره تولید نمی‌شود، گرانش دست به کار شده و منجر به انقباض شدید ستاره می‌گردد، به دلیل این انقباض سریع، دما به شدت در مرکز و مناطق اطراف آن بالا می‌رود، با بالا رفتن دما، هیدروژن موجود در پوسته اطراف مرکز شروع به سوختن می‌کند، انرژی حاصل شده از این گدازش حتی از انرژی که قبلا در مرکز تولید می‌شد نیز بیشتر است. این انرژی مازاد، لایه‌های بیرونی ستاره را به شدت به بیرون هل می‌دهد در نتیجه ستاره تا حد بسیار زیادی بزرگ می‌شود .
با بزرگ شدن اندازه ستاره، لایه‌های بیرونی آن سرد می‌شوند، در نتیجه رنگ ستاره سرخ می‌گردد، از طرفی با بزرگتر شدن سطح ستاره، درخشش آن نیز بیشتر می‌شود، در این مرحله به ستاره نام غول سرخ اطلاق می‌گردد.
 
 اندازه کنونی خورشید در مقایسه با زمانی که یک غول سرخ شود
 
بررسی‌ها نشان می‌دهد، بزرگتر شدن خورشید می تواند سیاره‌ی تیر و ناهید را در خود فرو ببرد. در حالی که مریخ در امنیت کامل و دور از منطقه خطر باقی خواهد ماند، اما این سیاره زمین است که در منطقه‌ای ناامن باقی می‌ماند زیرا زمین در منطقه ای میان این سیاره‌ها قرار دارد. تنها شانس ضعیفی که برای نجات طبیعی زمین باقی خواهد مانده‌ است؛ قبل از متورم شدن و افزایش بیش از حد ابعاد خورشید، این ستاره میزان زیادی از جرم خود را از دست بدهد که در این صورت به دلیل کاهش میزان گرانش ستاره، زمین فرصت فرار کردن به مداری دورتر را به دست خواهد آورد.
با این حال بر اساس شبیه سازی جدیدی که توسط اخترشناسان اروپایی انجام شده، کوچکترین امیدها برای نجات سیاره زمین از بین رفته است. اخترشناسان دانشگاه ساسکس ( University of Sussex ) این شبیه سازی را بر اساس کاهش کشش گرانشی (Gravity ) خورشید و حرکت رو به بیرون زمین آغاز کردند. 
 به گفته جستجوگران ، در صورتی که فرار زمین از مداری به مدار دیگر هیچ اثری بر روی این سیاره نداشت، (زیرا ممکن است این اختلال در مدار زمین باعث اثرات سوئی بر روی این سیاره شود) نجات زمین ممکن خواهد بود. اما اتمسفر (Atmosphere  ) خارجی خورشید بسیار باریک بوده و با فاصله بسیار دوری از سطح مرئی (Visible surface ) اتمسفر قرار دارد. زمین در صورت فاصله گرفتن از خورشید در این لایه‌ی باریک از اتمسفر قرار خواهد گرفت. به دلیل پایین بودن چگالی (Density ) گازها در این لایه سیاره زمین را به تدریج به سمت داخل منحرف کرده و حتی نیروهای گرانشی زمین باعث می شوند، نزدیک‌ترین سطح خورشید به سیاره دچار برآمدگی، به سمت خارج متمایل شود. زمین در این شرایط به تدریج به سمت این برآمدگی کشیده شده و در حدود 7.6 میلیون سال دیگر در اثر حرارت بالا تبخیر شده و از بین خواهد رفت.
 
 
در طی چندین سال بعد، بیرون ریزی گاز و انرژی از ستاره غول سرخ (Red Giant ) باعث می‌شود که پوسته و قسمت‌های اطراف هسته از بین بروند و فقط هسته‌ی داغ باقی می‌ماند. این هسته، در این مرحله کوتوله سفید (White dwarf  ) نامیده می‌شود. این نام از آن جهت به این نوع ستارگان داده می‌شود که دارای اندازه بسیار کوچکی هستند. اما دما و چگالی در آنها فوق‌العاده زیاد است، به طوری که یک قاشق از مواد یک کوتوله سفید چندین تن وزن دارد. این هسته به تدریج سرد و سرانجام محو و تبدیل به کره‌ای تاریک و مرده از مواد می‌شود که کوتوله سیاه (Black dwarf  ) نامیده می شود.
با تبدیل شدن خورشید به یک کوتوله سیاه پرونده حیات در منظومه خورشیدی (Solar System ) بسته خواهد شد، اما دانشمندان نظریه‌هایی برای ادامه حیات نوع بشر ارائه داده‌اند که به افسانه‌های علمی تخیلی (Science fiction  ) شبیه است. یکی از این نظریات ساخت سفینه‌های بین سیاره‌ای است تا گونه‌های مختلف حیات را در خود جا داده و در صورت بروز خطر به راحتی مکان خود را تغییر دهد.
پس به امید روزی که سفینه‌هایی در میلیون‌ها سال آینده ساخته شود که ما را به فضا ببرید!!
 

نویسنده: خسرو جعفری زاده

مدیر وب سایت آسمان شب ایران، عکاس آسمان شب

celestron banner 02

iranoptic 03

هر هفته یک چهره از آسمان شب ایران را پیش چشمان شما خواهیم آورد