آموزشگاه آنلاین ستاره‌شناسی: آموزش ببینید، تلسکوپ جایزه بگیرید! نام‌نویسی
مجمع عمومی سازمان ملل متحد، به دلیل اهمیت روزافزون فضا و فناوری فضایی، در دسامبر سال 1999 طی تصویب قطعنامه‌ای روزهای 4 تا 10 اكتبر مصادف با 13 تا 19 مهرماه را هفته جهانی فضا نامید. دلیل تعیین این تاریخ، بزرگداشت دو نقطه عطف در حوزه دسترسی به فضاست: چهارم  اكتبر 1957، اولین ماهواره ساخت بشر (اسپوتنیک1) به فضا پرتاب و به‌ این ترتیب دروازه‌های فضا به روی ذهن كنجكاو بشر گشوده شد؛ 10 اكتبر 1967، قوانین مربوط به فعالیت كشورها در حوزه كشف و بهره‌برداری صلح‌آمیز از فضای ماورای جو از جمله ماه و سایر اجرام آسمانی امضا شد.

 

هفته جهانی فضا را می‌توان بزرگترین رویداد مردمی زمین درباره فضا دانست. در این هفته مردم راجع به فواید حاصل از فضا آموزش می‌بینند و كودكان به فراگیری و توجه به آینده تشویق می‌شوند. هفته جهانی فضا فرصتی برای دولت‌هاست تا دستاوردها و فعالیت‌های فضایی خود را به اطلاع مردم برسانند.

تشویق مردم به مشاركت در فعالیت‌های مرتبط با فضا از مهمترین دستاوردهای این هفته به شمار می‌رود. این امر منجر به جلب حمایت‌های عمومی از برنامه‌های فضایی و ترویج راه‌اندازی نهادهای مرتبط با فضا خواهد شد.
اهداف سازمان ملل از انتخاب هفته جهانی فضا عبارت است از :

  • آموزش مردم نقاط مختلف جهان راجع به فواید حاصل از فضا

  • رونق استفاده از فضا برای توسعه اقتصادی پایدار

  • جلب حمایت‌های عمومی از برنامه‌های فضایی

  • تشویق كودكان به فراگیری و توجه به آینده

  • ترویج راه‌اندازی نهادهای مرتبط با فضا در نقاط مختلف دنیا

  • جلب همكاری‌های بین‌المللی برای آموزش و امداد فضایی

تمام كشورهای عضو، با در نظر گرفتن اهداف فوق، همه ساله برنامه‌های متنوعی در این زمینه ترتیب می‌دهند كه از آن جمله می‌توان به برگزاری جشنواره‌ها، چـاپ تمبـرهای یـادبـود، طراحی پوستر، نشـر كتب مـربـوط به علوم و فناوری فضایی و برگـزاری نمایشگاه‌ها اشاره كرد.
برگزاری مسابقات نقاشـی و داستان نویسی برای گروه‌های مختلف سنی كودكان و نوجوانان، همچنین برپایی نمایشگاه‌های علوم فضایی برای بازدید عموم و به‌ویژه دانش‌آموزان، و سخنرانی دانشمندان و متخصصان این حوزه، از دیگر برنامه‌های متداول این هفته است.
اطلاع‌رسانی در مـورد اهمیـت تحقیـق و پژوهـش فضـایی سطح دانش عمومی را به‌ویژه در كودكان، نوجوانان و جوانان افزایش داده، راه را برای پیشرفت و توسعه هر چه بیشتر این فناوری می‌گشاید؛ توسعه فناوری فضایی و كاربردهای گسترده آن در زندگی بشر امروز به بهبود كیفیت زندگی مردم خواهد انجامید.

Logo of World Space Week
لوگوی هفته جهانی فضا


نقش ایران در انتخاب هفته جهانی فضا
یونی‌اسپیس، كنفرانسی مربوط به استفاده صلح آمیز از فضای ماورای جو است. در سومین دوره این كنفرانس كه در سال 1999 در وین اتریش برگزار شد، برای استفاده از فناوری فضایی برای ارتقای سطح زندگی حال و آینده بشر تاكید و فعالیت‌هایی در این‌باره پیشنهاد شد. یكی از پیشنهادها انتخاب یك روز در سال به عنوان روز فضا بود. این پیشنهاد مورد پذیرش كنفرانس یونی‌اسپیس3 قرار گرفت اما در مورد تاریخ آن بین 4 اكتبر و 10 اكتبر بین كشورها اختلاف نظر وجود داشت. كنفرانس به مدت دو روز به بحث در این مورد پرداخت تا بتواند جمع‌بندی لازم را در این زمینه داشته باشد. پیشنهاد هیأت جمهوری اسلامی در آن جلسه، انتخاب هفته فضا بین این دو تاریخ به جای روز فضا بود. با طرح این پیشنهاد، جلسه از بن بست خارج شد و هفته جهانی فضا به تصویب یونی‌اسپیس3 رسید.


هفته جهانی فضا در ایران
كشور ما ایران، كه در انتخاب هفته جهانی فضا نقش به سزایی داشت، از همان ابتدا فعالیت‌های كم و بیش گسترده‌ای را در این‌باره در كشور به انجام رسانده است. از نخستین سال برگزاری هفته جهانی فضا یعنی سال 2000، مركز سنجش از دور ایران به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در مراسم بین المللی هفته جهانی فضا و مجامع مرتبط با فعالیت‌های فضایی به طور رسمی شركت كرده و حضور كشورمان را به عنوان یكی از طرفداران و پیشگامان برگزاری هفته جهانی فضا حفظ كرده است. از سال 1384 فعالیت‌های مركز سنجش از دور و مراكز تحقیقات ماهواره‌ای كشور و تشكیلاتی كه در زمینه مخابرات فعالیت می‌كردند به مجموعه تازه تاسیس سازمان فضایی ایران منتقل شد. از آن پس، سازمان فضایی ایران هماهنگ كننده ملی برگزاری مراسم هفته جهانی فضا است.
فعالیت‌هایی كه مراكز ذیربط كشور از جمله سازمان فضایی ایران در طول هفته جهانی فضا در كشور انجام می‌دهند، متنوع است. در این خصوص همه ساله مسابقات نقاشی و قصه‌نویسی برای رده‌های سنی كودك، نوجوان و بزرگسال برگزار می‌شود و بابرپایی مراسم، مقالاتی در خصوص فضا و فناوری فضایی ارائه می‌گردد. انتشار تمبر و پوستر خاص هفته جهانی فضا و همچنین به كارگیری رسانه‌های گروهی كشور در به نمایش درآوردن اهمیت حیاتی كاربردهای فناوری فضایی در امر توسعه و پیشرفت جامعه از دیگر فعالیت‌هایی است كه همه ساله در طول این هفته در كشور انجام می‌گیرد.
تجربه كوتاه چندساله هفته جهانی فضا نشان داده است، برگزاری سالانه مراسم این هفته در سطح ملی و بین‌المللی، در ارتقاء سطح فرهنگ و بهبود شرایط زندگی مردم با استفاده از علوم و فناوری فضایی مؤثر بوده است.
تمام سازمان‌ها و نهادهای خصوصی، دولتی و نهادهای غیرانتفاعی و حتی افراد و شهروندان عادی می‌توانند در برگزاری برنامه‌های این هفته نقش داشته باشند. هماهنگ كننده برگزاری برنامه‌های این هفته، سازمان فضایی ایران است و افراد علاقه‌مند می‌توانند نظرات و پیشنهادات خود را با روابط عمومی این سازمان به شماره تلفن 22093431 021 در میان گذارند.

نویسنده: خسرو جعفری زاده

مدیر وب سایت آسمان شب ایران، عکاس آسمان شب

celestron banner 02

iranoptic 03

هر هفته یک چهره از آسمان شب ایران را پیش چشمان شما خواهیم آورد