در این شماره ماهنامه نجوم از روایت تولد یک ستاره تا مقایسه دوربینهای مناسب برای عکاسی نجومی میخوانید. ژرفای این شماره به مناسبت پنجاهمین سالگرد نخستین راهپیمایی انسان در فضا به موضوع سفر به فضا و مأموریتهای فضایی اختصاص یافته است.
در شماره ۲۴۷ ماهنامه نجوم تازههایی از وجود اقیانوسهای آب در قمر گانیمد مشتری و علت تیره بودن عوارض سطحی عطارد به چشم میخورد. کشف ابرنواختری دوردست به کمک عدسیهای گرانشی و امکان بازیابی اطلاعات و رخدادهای درون سیاهچالهها از دیگر تازههای این شماره است. ژرفای این شماره به داستان سفر یوری گاگارین به فضا، نخستین راهپیمایی فضایی، اقامت فضانوردان در فضا و مأموریتهای فضایی اخیر میپردازد.
در صفحه آسمان این شماره نواختر جدید صورت فلکی قوس مورد بررسی قرار گرفته است. راهنمای برگزاری برنامه ترویجی روز جهانی نجوم و گزارش برگزاری شب یوری و برنامه بینالمللی ساعت زمین در ایران نیز نوشته شده است.
روزی که راه فضا گشوده شد
آن روز پس از یک تمرین سخت در آب، در گوشه سالن تمرین با لباس فضاییاش نشسته بود تا نفسی تازه کند که سربازی وارد شد و به او اطلاع داد پتروف، مسئول آموزش فضانوردان، از او خواسته هرچه سریعتر به دفترش بیاید. پتروف به مجرد آمدن گاگارین از پشت میزش بلند شد و در حالی که بازوی گاگارین را گرفته بود، به طرف راهرو خروجی راه افتاد. در راه به گاگارین گفت که برای بوندارنکو، حادثه بدی رخ داده است. چند روز بعد مشخص شد که گاگارین اولین نفری خواهد بود که راه فضا را میگشاید...
نیم قرن پس از نخستین راهپیمایی فضایی
روز ۱۸ مارس ۲۰۱۵/ ۲۷ اسفند ۱۳۹۳ به مناسبت پنجاهمین سالگرد نخستین راهپیمایی انسان در فضا، مراسمی در موزه کارالیف و موزهی یادمانهای فضایی انجام شد که در آن بسیاری از بزرگان تاریخ فضانوردی و فضانوردان روسی و آمریکایی شرکت داشتند. سیروس برزو گزارشی از این مراسم و در ادامه ماجرای نخستین راهپیمایی فضایی و دانستیهایی از دیگر راهپیماییهای سرنوشتساز تاریخ فضانوردی نوشته است.
مسافرت برای یک سال اقامت در فضا
گرچه دیگر امروز در رسانههای همگانی توجه چندانی به پرتابهای فضایی ندارند و این کار برای آنها «خبر جذاب» تلقی نمیشود، اما پرتاب سایوز تی. ام. آ-۱۶ ویژگی خاصی داشت که بیش از دیگر سفینهها توجه رسانههای همگانی را به خود جلب کرد: اقامتی یک ساله در پیش است! دو فضانورد قرار است رکورد اقامت در ایستگاه فضایی بینالمللی را بشکنند. آنچه میخوانید گزارشی است از آغاز این سفر یک ساله...
سپیدهدم در جوار سیاره کوتوله
جایی فراتر از سیاره سرخفام مریخ، کمربندی پهناور واقع شده است که قلمرو سیارههای داخلی و بیرونی منظومه شمسی را از هم جدا کرده و سیارکها ساکنان این ناحیهی وسیع منظومه شمسی هستند. اگرچه این حجم از سیارکها تصوری از محیطی شلوغ و پربرخورد را به ذهن متبادر میکند، گسترهای که این سیارکها در آن پراکندهاند آنقدر وسیع هست که ملاقاتهای میان آنها حادثهای نادر، حداقل در دوران کنونی باشد. مقاله پوریا ناظمی در ژرفای این شماره به مأموریت سپیدهدم در ملاقات با اجرام کمربند سیارکها پرداخته است.
روایت تولد یک ستاره
اخترشناسان معاصر شرح مفصلی از چگونگی شکلگیری ستارهها ارائه دادهاند. ستارهها نیز مانند خود ما سیر تحولی دارند؛ از تولد تا مرگ. شاید نخستین مراحل شکلگیری و تولد ستارهها مرموزترین مرحله و حتی برای دانشمندان اخترشناس امروزی هم ابهامآمیز باشد. در این نوشتار، با مرحله اول تحول ستارهای، یعنی با چگونگی تشکیل ستارهها آشنا میشویم و جدیدترین و موفقترین ساز و کارها را مرور میکنیم.
نیکون در برابر کانن
برای عکاسی نجومی دوربین کانن بهتر است یا نیکون؟ این سؤالی است که هرچند در سالهای نخست ورود دوربینهای DSLR به عکاسی نجومی پاسخ آن «قطعاً کانن » بود، اکنون جوابی با چنان قاطعیت ندارد. در چند سال گذشته، دوربینهای DSLR نیکون به حدی پیشرفت کردهاند که به خوبی با مدلهای مشابه کانن رقابت میکنند و حتی در مواردی کاملاً گوی سبقت را از رقیب کهنهکار خود ربودهاند. به همین علت انتخاب بین محصولات این دو کمپانی خوشنام مشکلتر شده و بسیاری از خریداران سردرگم شدهاند. در این مقاله، مهدی مومنزاده مقایسه ای بین دو مدل DSLR رقیب از این دو برند انجام داده است.
همه چیز درباره روز نجوم
امروز بیش از ۵۰ کشور مراسم ترویج نجوم به مناسبت روز و هفتهی نجوم را برگزار میکنند و ایران نیز از سال ۱۳۸۰ به جمع برگزارکنندگان این رویداد پیوسته است. فاطمه عظیملو راهنمای برگزاری برنامه ترویجی به مناسبت روز جهانی نجوم و ایدههایی برای برگزاری مراسم این روز مطرح کرده است.
واقعیت افزوده این شماره ماهنامه نجوم را در صفحه ۱۹ در مقاله «روزی که راه فضا گشوده شد» دنبال کنید. برای مشاهده واقعیت افزوده کافی است دوربین گوشی یا تبلت خود را که برنامه رویت واقعیت افزوده Layar روی آن نصب شده است، بر روی تمام صفحه مورد نظر بگیرید و محتوا را مشاهده کنید.
فهرست کامل مطالب این شمارهی ماهنامه نجوم را در لینک زیر مشاهده کنید:
http://nojum.ir/fa/magazine/issue/247/default.aspx