آموزشگاه آنلاین ستاره‌شناسی: آموزش ببینید، کارنامه دریافت کنید! به دوستان خود بپیوندید
یكی از نظریه های عمده در مورد چگونگی شكل گیری ماه، نظریه برخورد می باشد كه بیان می کند، در مراحل آغازین پیدایش منظومه شمسی، سیاره ای كوچك به اندازه مریخ با زمین برخورد كرده است و در اثر این رویداد لایه های بیرونی این دو جسم، حجم عظیمی از مواد داغ را به بیرون پرتاب كرده اند و این امر موجب شكل گیری صفحه ای مداری از مواد شده است كه سرانجام تحت نیروی جاذبه به یكدیگر چسبیده اند و كره ماه را به وجود آورده اند.
 تاكنون هیچ روشی برای ارزیابی این نظریه وجود نداشته است. اما وسیله ای جدید هم اكنون قادر به بررسی دقیق ایزوتوپ های آهن و مطالعه پیرامون سرچشمه ماه است. درست همانطور كه سیارات خاكی دیگر شكل گرفتند. نیكولاس دوفاس، از دانشگاه شیكاگو و دیگر همكارانش می گویند: " این ابزار جدید كه یك طیف سنج مواد با منبع پلاسمایی است، یونها را با توجه به جرمشان، از یكدیگر جدا می كند و بنابراین می تواند با دقتی افزون ، ایزوتوپ های آهن را مورد بررسی قرار دهد. با مشاهده تغییرات اندكی كه در آهن در تراز های زیر اتمی رخ می دهد، نسبت به گذشته می توان اطلاعات بیشتری به دانشمندان سیارات در مورد شكل گیری پوسته سیارات ارائه داد." یافته های آنها با دیدگاه گسترده ای كه بیان می كند، تغییرات ایزوتوپی تنها در دماهای نسبتا پایین و در عناصر سبك تر مانند اكسیژن روی می دهند ، در تناقض است.
این در حالی است كه دوفاس و همكارانش قادر به اندازه گیری تغییرات ایزوتوپی كه در ماگما(مواد مذاب ) و در دمایی حدود 1100 درجه سانتی گراد یا 2012 درجه فارنهایت رخ می دهد شدند.
مطالعات پیشین پیرامون بازالت مقادیر اندكی و یا تقریبا هیچ جدایی در ایزوتوپ آهن نیافت. لازم به ذكر است این مطالعات بر روی صخره های ماه به طور كلی و كامل تمركز داشتند حال اینكه تحقیقات اخیر بیشتر بر روی معادن خاص تمركز می كنند.                  
یكی از همكاران این پروژه به نام تنگ می گوید: " ما نه تنها كل صخره ها را مورد تحلیل قرار دادیم ، بلكه معادن خاص  نیز برای دستیابی به جزئیات بیشتر مورد ارزیابی قرار گرفتند."
 درون این وسیله ، یون ها به صورت پلاسمایی از گاز آرگون شكل گرفته اند و دارای دمایی در حدود 14000 درجه فارنهایت(8000 كلوین) یعنی داغ تر از سطح خورشید ، می باشند.این وسیله هم چنین در گدازه های دهانه آتشفشان كیلوا ایكی در هاوایی مور آزمایش قرار گرفته است.
 اگر این ابزار در بازالت های زمینی و یا فرا زمینی شامل صخره های ماه ، شهابسنگ ها در مریخ و سیاركها به كار گرفته شود ، می توان سر نخ های خوبی از شكل گیری قاره های زمین و سیارات دیگر به دست آورد.
دوفاس می گوید:"  فعالیت ما راه های هیجان انگیزی رابه روی پژوهش پیرامون این موضوع باز كرده است.ما هم اكنون می توانیم از ایزوتوپهای آهن به عنوان اثر انگشتی برای شكل گیری و تشخیص ماگما استفاده كنیم كه نقش مهمی را در پیدایش قاره ها ایفا می كند "

نویسنده: خسرو جعفری زاده

مدیر وب سایت آسمان شب ایران، عکاس آسمان شب

celestron banner 02

iranoptic 03

هر هفته یک چهره از آسمان شب ایران را پیش چشمان شما خواهیم آورد
  • شب سکوت کویر

    عکاس : طاها قوچکانلو   زیباترین شب ها، شب های کویر است. شب هایی که آسمان پر از ستاره است. سکوت و خلوت کویر باعث می شود

    ...
  • شب یلدا و انقلاب زمستانی

    عکاس :مریم واعظی   ایرانیان شب یلدا را مانند نوروز با یک اتفاق نجومی جشن می گیرند. شب یلدا مصادف با رویدادی به نام

    ...