آموزشگاه آنلاین ستاره‌شناسی: آموزش ببینید، کارنامه دریافت کنید! به دوستان خود بپیوندید
  اریس دورترین سیاره کوتوله در آنسوی مدار نپتون قرار دارد و به عنوان بزرگترین جرم کمربند کویپر شناخته شده است. این پلوتوئید در دورترین نقطه شناخته شده از خورشید قرار دارد (جایی به فاصله 100 واحد نجومی). به دلیل فاصله زیاد پلوتوئید ها از خورشید، همواره سطح آن ها سرد و منجمد است اما دو رصد جدید از اریس حاکی از تغییرات  سریع در سطح آن است.
تحلیل های داده طیف نما خبر از تجمع نیتروژن یخ زده در سطح اریس دارند. تغییری در بازه زمانی 2 سال را داشته است البته لازم به ذکر است که اریس در دورترین نقطه منظومه شمسی و در کمربند کویپر قرار دارد. فعالیت نیتروژن منجمد در این فاصله از خورشید دور از انتظار است.

در طی دو سال دانشمندان گرچه می دانستند این داده ها متفاوت و غیر معمول است اما اگر بتوانند بازتاب نور خورشید از سطح اریس مشاهده کنند می توانند پرده از راز این اتفاق بردارند، اما در واقع شاید این تغییرات باعث شگفتی نشود، بلکه ممکن است اریس در مدار خود به خورشید نزدیک شود و کاهش یا افزایش انرژی خورشید دلیل فعالیت های سطح اریس باشد. اما اگر این وضعیت بر سطح اریس حاکم شد و آب و هوای آن را تغییر داد باز هم فرصت کمی وجود دارد برای آنکه خورشید بتواند تاثیری را بر این  پلوتوئید اثبات نماید(در آخر اریس هم دارای آب و هوا خواهد شد!)

اما آنچه که محققان از بررسی داده های سال 2005 تا 2007 دریافتن ظاهر شدن خطوط متان در طیف نما بود که با افزایش نیتروژن در سطح رو به رقیق شدن می رفت . بطوریکه نتایج سال 2005 حاکی بر اجتماع بالایی از نیتروژن در سطح پلوتوئید بود. اما در سال 2007 دلالت بر تجمع آن در زیر سطح اریس می کند.
 
 
دانشمندان آب و هوای دینامیکی اریس را علت این تغییر خواندند و در این باره افزودند: عکس برداری از برخی اتفاقات  نظیر چنین تغییری بسیار دشوار است و ما نمی توانیم با وقتی اندک از این تغییرات عکس برداری کنیم. نظریه دیگری درباره اریس یه داشتن نوع خاصی از جنس سیارک ها یا اقماری است که حاصل انفجار در قمر های یخی و دیگر احرام کمربند کویپر سرچشمه گرفته باشد بطوریکه فوران کردن سریع صخره گداخته (ماگما,مواد مذاب) و تبخیر عناصری شبیه آمونیاک , آب و ... (در این مورد )نیتروژن و متان و در آخر مواد حاصل که کریوماگما نام دارد بقدری متراکم می شود که حالت جامد به خود می گیرد و به این صورت است که سطح یخی آن تغییر می کند.

البته لازم به ذکر است تا کنون چنین واکنش هایی بر روی اریس مشاهده نشده است. هرچند اریس گرماب لازم برای انجام چنین فعالیت هایی را دارد. اما تا زمانی که پروژه ناسا مرسوم به TNO به ثمر بنشیند مشاهدات ما تنها از طریق رصد خواهد بود و هنگامی که ماموریت افق های نو ناسا به پسر عمو ی کوچک اریس یعنی پلوتو در سال 2015 برسد. آنوقت خواهیم توانست عکس و مشاهدات خود را به طور کامل انجام دهیم.
 
منبع خبر :  universetoday.com

نویسنده: خسرو جعفری زاده

مدیر وب سایت آسمان شب ایران، عکاس آسمان شب

celestron banner 02

iranoptic 03

هر هفته یک چهره از آسمان شب ایران را پیش چشمان شما خواهیم آورد
  • شب سکوت کویر

    عکاس : طاها قوچکانلو   زیباترین شب ها، شب های کویر است. شب هایی که آسمان پر از ستاره است. سکوت و خلوت کویر باعث می شود

    ...
  • شب یلدا و انقلاب زمستانی

    عکاس :مریم واعظی   ایرانیان شب یلدا را مانند نوروز با یک اتفاق نجومی جشن می گیرند. شب یلدا مصادف با رویدادی به نام

    ...