هشتمین ماراتن مسیه هم با یاری یاران با موفقیت برگزار شد. برگزاری هشت دوره ماراتن مسیه را می توان به ماراتنی تشبیه کرد که طی آن روند رشد و بالندگی جامعه جوان نجوم آماتوری ایران به خوبی قابل درک است. ماراتن هشتم را می توان به نوعی طی طریق تشبیه کرد که خود من دست کم در جریان آن چیزهای زیادی آموختم.
حتما شما عزیزان کمابیش در جریان انتخاب روستای مصر به عنوان مقصد اولیه هشتمین رقابت مسیه ایران هستید. هدف این بود که فیلم به یاد ماندنی خیلی دور- خیلی نزدیک که برداشتی به حساب می آید از رقابتهای مسیه، به شکلی متفاوت و مستند بازسازی شود.
در ابتدای کار همه چیز به خوبی پیش می رفت. طرح ارائه شده جذاب و قابل دفاع بود و حامیان قدرتمندی در بخش دولتی برای تامین اعتبار مورد نیاز جهت تحقق این رویا که مقیاس اعتبارات دولتی چندان هم زیاد نبود، یعنی چیزی در حد ده میلیون تومان، اعلام آمادگی کردند. طبعا در این صورت جلب نظر حامیان بخش خصوصی کار دشواری نبود و امید آن می رفت که هشتمین رقابت مسیه ایران به شکلی کاملا متفاوت برگزار شود، اما به یک باره همه چیز تغییر کرد.
همگی حامیان دولتی به شکلی باورنکردنی در حمایت از این برنامه ناتوان شدند.
در این شرایط ما تنها یک راه داشتیم، برگزاری برنامه به شکلی حداکثر آبرومند با امکانات موجود. در این بین خداوند دوستی را بر سر راه ما قرار داد که به نظر می رسد در کار خود مصمم است و با غیرت، منظورم مجری پروژه هزار و یک شب- هزار و یک شرح است.
اما این یک حقیقت است که ما باید توجیه منطقی برای این حضور به پروژه هزار و یک شب- هزار و یک شرح ارائه می دادیم، بنابر این محل برگزاری هشتمین رقابت مسیه ایران مجددا به کاروانسرای قصر بهرام تغییر کرد.
به این ترتیب ما توانستیم با یک تغییر در برنامه ریزی، دوستی خوب و با ارزش برای شاخه آماتوری انجمن نجوم پیدا کنیم و البته این دوستی را برای او توجیه کنیم. در کنار این دوستان، حمایت مجموعه هایی مثل شرکت صنایع اپتیک اصفهان، شرکت تعاونی ماه سرخ پرشیا، موسسه آسمان شب پارسه و موسسه آسمان و طبیعت پارس نیز باعث شد بتوانیم این برنامه را به نحو احسن انجام دهیم.
اما اجرای ماراتنی که سال به سال در حال گسترش است خود حکایتی دیگر دارد.
این یک حقیقت است که اجرای برنامه ای در این ابعاد اعم از تعداد زیاد شرکت کنندگان، میزان و حجم جابجایی ها، انجام هماهنگی های لازم و ... کاری نیست که توسط یک گروه کوچک قابل انجام باشد.
در این مورد از ماهها قبل شبکه ای از نیروهای داوطلب و غیر حرفه ای تشکیل شد، کسانی که بی ادعا تنها به یک چیز فکر می کردند و آن مشارکت در کاری بود که در نهایت به سربلندی هرچه بیشتر جامعه نجوم آماتوری ما منجر شد.
گاهی اوقات فکر می کنم انجام چنین حرکتهایی با گروههای حرفه ای عملا غیر ممکن است، چراکه لازمه حضور در چنین فعالیت هایی فراموش کردن منیت ها و انجام کار توسط مایی است که در کنار یکدیگر توانا هستیم و به تنهایی ناتوان.
این اتفاقی بود که در هشتمین رقابت مسیه ایران حقیقتا بوقوع پیوست، گروهی بزرگ از افراد داوطلب و بی ادعا با تمام توان کار کردند و نتیجه گرفتند.
قویا بر این باورم که وجود چنین گروهی در شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران و توانایی این گروه در انجام کار گروهی، با ارزش ترین سرمایه ای است که برای توسعه نجوم آماتوری در این مرزوبوم وجود دارد.
اما کار با اینجا ختم نشد. گروه به سمت کویر حرکت کرد و به سلامت به مقصد رسید.
در ابتدای شب دل آسمان گرفت و همین امر موجب شد که شرکت کنندگان در هشتمین رقابت مسیه ایران گوش دل به نوای نی عزیزی بسپارند که اگر چنین نمیشد، قطعا دل او می شکست و بعد البته در نیمه های شب، آسمان با عاشقان رصد زیباییهایش هم دل شد و از اینجا رقابتی سخت و نفس گیر آغاز شد، رقابتی که با افتخار از آن به هشتمین رقابت مسیه ایران یاد می کنیم...
کلام آخر
بنا بر آمار موجود در هشمتین رقابت مسیه ایران بیش از 170 رصد گر از 54 نقطه ایران شرکت داشتند.
انجام چنین حرکتی را دیگر نباید تنها برگزاری یک مسابقه رصد اجرام سماوی و لو در مقیاسی ملی دانست. از طرفی دیگر واقعا ارزش رصد اجرامی در دور دستها برای چند صدمین بار به خودی خود محل تردید است.
به بیانی واضحتر اگر هدف از برگزاری ماراتن مسیه را تنها در رصد اجرام و به اصطلاح خودمانی تر جرم زنی خلاصه کنیم راه به بیراه برده ایم.
امروز برگزاری ماراتن مسیه در ایران فرصت و به عبارتی بهتر بهانه ای است برای گردهم آیی بهترین رصدگران اعماق آسمان از سراسر ایران، تحکیم دوستی ها و انتقال تجربیات.
شاید بتوان تعریف و عملیاتی نمودن ساختارهایی برای تحقق این اهداف در کنار حفظ کیفیت برنامه با توجه به افزایش آمار شرکت کنندگان در این حرکت ملی را اصلی ترین چالشهایی دانست که فرا روی برگزار کنندگان رقابتهای مسیه قرار دارند.
پورنگ پورحسینی
دستاوردهای ماراتن هشتم
ماراتن هشتم نیز به مانند ماراتن های گذشته، به هر شکلی که بود و علی رغم تمامی مشکلات، برگزار شد.
پس از گذشت حدود یک ماه از این برنامه سنگین و با رجوع به آنچه گذشت و دستاوردهای این رقابت، به نکات جالبی بر می خوریم.
هدف اولیه برگزاری مارتن مسیه، گردهم آمدن رصدگران شاخص و توانمند کشور، در یک شب و به دور هم بود. این هدف نه در ایران، بلکه در سایر نقاط جهان نیز صادق است. هدف، آشنایی افرادی با یک هدف و یک علاقه از سراسر ایران بود و اینکه انگیزه جوانان به سمت نجوم و ستاره شناسی کشیده شود.
هرچند هدف اصلی همین بود و سعی بر آن شد که این ویژگی ماراتن مسیه حفظ شود، اما با توجه به خصلت برتری جویی ایرانیان و تلاش برای پیروز شدن، رنگ و بوی ماراتن، به سمت مسابقه و برنده شدن پیش رفت.
هر چند رصد بیش از صد و ده جرم در یک شب رصدی کاری دشوار بوده که نشان از توان رصدی رصدگران می دهد، اما نمی توانست ملاک خوبی برای نشان دادن توانمندی های نجومی شرکت کنندگان باشد. رصد، به تنهایی عامل تعیین کننده ای در نجوم نیست، بلکه ابزاری است برای آشنایی بیشتر با آسمان. جستجو و یافتن اجرام اعماق آسمان، گام اول و اساسی شروع پروژه های نجومی و رصدی است اما همه آن را شامل نمی شود. هنر اصلی رصدگران به استفاده از رصد انجام شده برای حصول اطلاعاتی از آسمان بر می گردد. هنری که با پیشروی ماراتن هر روز کمرنگ تر می شد.
افزودن بخش آموزش، به ماراتن مسیه در همین راستا صورت گرفت. تلاش بر آن شد که جنبه رقابت ماراتن، کمرنگ و کمرنگ تر شده و آموزش رصدگران علاقه مند و کم تجربه در اولویت قرار بگیرد. هدف، افزایش انگیزه رصدگران شرکت کننده از شهر های به نسبت محروم و کم تجربه در زمینه نجوم بود تا در بازگشت به شهرشان به فکر ایجاد گروه نجوم و پیگیری فعالیت های رصدیشان باشند.
بدون تردید، امکان اجرای این طرح در یک سال وجود نداشت. چه بسیار جوانان و نو جوانانی که شاید حدود یک سال خود را مشغول آماده سازی ماراتن کرده بودند و قصد داشتند با برنده شدند در رقابت مسیه، نشان دهند که از چه توانایی بالایی برخوردارند. کنار زدن این نفرات، آن هم به صورت ناگهانی نتیجه ای جز سرخوردگی این نفرات از نجوم رصدی نخواهد داشت.
تصمیم بر آن شد که این دو گروه در کنار هم شب ماراتن را سپری نمایند تا هم جنبه رقابت ماراتن حفظ شود و هم عزیزان کم تجربه تر بتوانند از تجربیات رصدگران با تجربه تر بهره ببرند.
تردید های زیادی در مورد میزان موفقیت این طرح نوپا وجود داشت و بسیاری نگران و یا منتظر بودند که این امر با شکست مواجه شود. پس از اتمام ماراتن هشتم، آنچه که شاهد بودیم بر خلاف نگرانی های موجود بود. نه تنها استقبال از این طرح بسیار زیاد بود ( حدود نیمی از ثبت نام کنندگان در بخش آموزشی ماراتن ثبت نام کردند.) بلکه در شب ماراتن نیز همگی شاهد بودند که این نفرات کم تجربه، با چه پشتکار و جدیتی سعی کردند پا به پای رصدگران قویتر پیش بروند. اکثر این دوستان با مشاهده جو رویایی ماراتن، بر آن شدن که با بازگشت به شهرشان تا حد ممکن نجوم را ترویج دهند و این هدف اصلی برگزاری ماراتن مسیه بود. بسیاری از حاضرین، از شهرهایی شرکت می کردند که برای نخستین بار نامشان در ماراتن شنیده می شد. بسیاری از این رصدگران توان رصدی نسبتا خوبی داشتند اما چون تابحال در چنین فضایی شرکت نکرده بودند، از رقابت با سایر رصدگران واهمه داشتند. شرکت در بخش آموزشی به این عزیزان نشان داد که از سایرین چیزی کم ندارند و با کمی تلاش بیشتر، در ماراتن سال آینده و رقابت صوفی، می توانند از برگزیدگان ماراتن باشند.
ماراتن مسیه به تنهایی وسیله است، وسیله ای برای ارتقا و افزایش علاقه جوانان ایرانی به آسمان. به نظر می رسد سپری شدن ماراتن به این روش، بتواند تا حدود زیادی در پیشبرد این هدف کمک نماید. اینکه رصدگران بدانند تنها پیشی گرفتن از یکدیگر در رصد اجرام مشخص شده، ملاک برتری در نجوم نیست و اینکه همه کسانی که در زمینه نجوم ایران دستی بر آتش دارند- چه مقامات راس، چه مدرسین و سرگروه گروه های نجومی، چه منجمان آماتور نسبتا با تجربه و چه علاقه مندان نجوم- تنها برای یکبار در سال دست در دست هم دهند تا سطح نجوم در کشور را تا حدی ارتقا بخشند.
حمیدرضا پیرایش
در ابتدای کار همه چیز به خوبی پیش می رفت. طرح ارائه شده جذاب و قابل دفاع بود و حامیان قدرتمندی در بخش دولتی برای تامین اعتبار مورد نیاز جهت تحقق این رویا که مقیاس اعتبارات دولتی چندان هم زیاد نبود، یعنی چیزی در حد ده میلیون تومان، اعلام آمادگی کردند. طبعا در این صورت جلب نظر حامیان بخش خصوصی کار دشواری نبود و امید آن می رفت که هشتمین رقابت مسیه ایران به شکلی کاملا متفاوت برگزار شود، اما به یک باره همه چیز تغییر کرد.
همگی حامیان دولتی به شکلی باورنکردنی در حمایت از این برنامه ناتوان شدند.
در این شرایط ما تنها یک راه داشتیم، برگزاری برنامه به شکلی حداکثر آبرومند با امکانات موجود. در این بین خداوند دوستی را بر سر راه ما قرار داد که به نظر می رسد در کار خود مصمم است و با غیرت، منظورم مجری پروژه هزار و یک شب- هزار و یک شرح است.
اما این یک حقیقت است که ما باید توجیه منطقی برای این حضور به پروژه هزار و یک شب- هزار و یک شرح ارائه می دادیم، بنابر این محل برگزاری هشتمین رقابت مسیه ایران مجددا به کاروانسرای قصر بهرام تغییر کرد.
به این ترتیب ما توانستیم با یک تغییر در برنامه ریزی، دوستی خوب و با ارزش برای شاخه آماتوری انجمن نجوم پیدا کنیم و البته این دوستی را برای او توجیه کنیم. در کنار این دوستان، حمایت مجموعه هایی مثل شرکت صنایع اپتیک اصفهان، شرکت تعاونی ماه سرخ پرشیا، موسسه آسمان شب پارسه و موسسه آسمان و طبیعت پارس نیز باعث شد بتوانیم این برنامه را به نحو احسن انجام دهیم.
اما اجرای ماراتنی که سال به سال در حال گسترش است خود حکایتی دیگر دارد.
این یک حقیقت است که اجرای برنامه ای در این ابعاد اعم از تعداد زیاد شرکت کنندگان، میزان و حجم جابجایی ها، انجام هماهنگی های لازم و ... کاری نیست که توسط یک گروه کوچک قابل انجام باشد.
در این مورد از ماهها قبل شبکه ای از نیروهای داوطلب و غیر حرفه ای تشکیل شد، کسانی که بی ادعا تنها به یک چیز فکر می کردند و آن مشارکت در کاری بود که در نهایت به سربلندی هرچه بیشتر جامعه نجوم آماتوری ما منجر شد.
گاهی اوقات فکر می کنم انجام چنین حرکتهایی با گروههای حرفه ای عملا غیر ممکن است، چراکه لازمه حضور در چنین فعالیت هایی فراموش کردن منیت ها و انجام کار توسط مایی است که در کنار یکدیگر توانا هستیم و به تنهایی ناتوان.
این اتفاقی بود که در هشتمین رقابت مسیه ایران حقیقتا بوقوع پیوست، گروهی بزرگ از افراد داوطلب و بی ادعا با تمام توان کار کردند و نتیجه گرفتند.
قویا بر این باورم که وجود چنین گروهی در شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران و توانایی این گروه در انجام کار گروهی، با ارزش ترین سرمایه ای است که برای توسعه نجوم آماتوری در این مرزوبوم وجود دارد.
اما کار با اینجا ختم نشد. گروه به سمت کویر حرکت کرد و به سلامت به مقصد رسید.
در ابتدای شب دل آسمان گرفت و همین امر موجب شد که شرکت کنندگان در هشتمین رقابت مسیه ایران گوش دل به نوای نی عزیزی بسپارند که اگر چنین نمیشد، قطعا دل او می شکست و بعد البته در نیمه های شب، آسمان با عاشقان رصد زیباییهایش هم دل شد و از اینجا رقابتی سخت و نفس گیر آغاز شد، رقابتی که با افتخار از آن به هشتمین رقابت مسیه ایران یاد می کنیم...
کلام آخر
بنا بر آمار موجود در هشمتین رقابت مسیه ایران بیش از 170 رصد گر از 54 نقطه ایران شرکت داشتند.
انجام چنین حرکتی را دیگر نباید تنها برگزاری یک مسابقه رصد اجرام سماوی و لو در مقیاسی ملی دانست. از طرفی دیگر واقعا ارزش رصد اجرامی در دور دستها برای چند صدمین بار به خودی خود محل تردید است.
به بیانی واضحتر اگر هدف از برگزاری ماراتن مسیه را تنها در رصد اجرام و به اصطلاح خودمانی تر جرم زنی خلاصه کنیم راه به بیراه برده ایم.
امروز برگزاری ماراتن مسیه در ایران فرصت و به عبارتی بهتر بهانه ای است برای گردهم آیی بهترین رصدگران اعماق آسمان از سراسر ایران، تحکیم دوستی ها و انتقال تجربیات.
شاید بتوان تعریف و عملیاتی نمودن ساختارهایی برای تحقق این اهداف در کنار حفظ کیفیت برنامه با توجه به افزایش آمار شرکت کنندگان در این حرکت ملی را اصلی ترین چالشهایی دانست که فرا روی برگزار کنندگان رقابتهای مسیه قرار دارند.
پورنگ پورحسینی
دستاوردهای ماراتن هشتم
ماراتن هشتم نیز به مانند ماراتن های گذشته، به هر شکلی که بود و علی رغم تمامی مشکلات، برگزار شد.
پس از گذشت حدود یک ماه از این برنامه سنگین و با رجوع به آنچه گذشت و دستاوردهای این رقابت، به نکات جالبی بر می خوریم.
هدف اولیه برگزاری مارتن مسیه، گردهم آمدن رصدگران شاخص و توانمند کشور، در یک شب و به دور هم بود. این هدف نه در ایران، بلکه در سایر نقاط جهان نیز صادق است. هدف، آشنایی افرادی با یک هدف و یک علاقه از سراسر ایران بود و اینکه انگیزه جوانان به سمت نجوم و ستاره شناسی کشیده شود.
هرچند هدف اصلی همین بود و سعی بر آن شد که این ویژگی ماراتن مسیه حفظ شود، اما با توجه به خصلت برتری جویی ایرانیان و تلاش برای پیروز شدن، رنگ و بوی ماراتن، به سمت مسابقه و برنده شدن پیش رفت.
هر چند رصد بیش از صد و ده جرم در یک شب رصدی کاری دشوار بوده که نشان از توان رصدی رصدگران می دهد، اما نمی توانست ملاک خوبی برای نشان دادن توانمندی های نجومی شرکت کنندگان باشد. رصد، به تنهایی عامل تعیین کننده ای در نجوم نیست، بلکه ابزاری است برای آشنایی بیشتر با آسمان. جستجو و یافتن اجرام اعماق آسمان، گام اول و اساسی شروع پروژه های نجومی و رصدی است اما همه آن را شامل نمی شود. هنر اصلی رصدگران به استفاده از رصد انجام شده برای حصول اطلاعاتی از آسمان بر می گردد. هنری که با پیشروی ماراتن هر روز کمرنگ تر می شد.
افزودن بخش آموزش، به ماراتن مسیه در همین راستا صورت گرفت. تلاش بر آن شد که جنبه رقابت ماراتن، کمرنگ و کمرنگ تر شده و آموزش رصدگران علاقه مند و کم تجربه در اولویت قرار بگیرد. هدف، افزایش انگیزه رصدگران شرکت کننده از شهر های به نسبت محروم و کم تجربه در زمینه نجوم بود تا در بازگشت به شهرشان به فکر ایجاد گروه نجوم و پیگیری فعالیت های رصدیشان باشند.
بدون تردید، امکان اجرای این طرح در یک سال وجود نداشت. چه بسیار جوانان و نو جوانانی که شاید حدود یک سال خود را مشغول آماده سازی ماراتن کرده بودند و قصد داشتند با برنده شدند در رقابت مسیه، نشان دهند که از چه توانایی بالایی برخوردارند. کنار زدن این نفرات، آن هم به صورت ناگهانی نتیجه ای جز سرخوردگی این نفرات از نجوم رصدی نخواهد داشت.
تصمیم بر آن شد که این دو گروه در کنار هم شب ماراتن را سپری نمایند تا هم جنبه رقابت ماراتن حفظ شود و هم عزیزان کم تجربه تر بتوانند از تجربیات رصدگران با تجربه تر بهره ببرند.
تردید های زیادی در مورد میزان موفقیت این طرح نوپا وجود داشت و بسیاری نگران و یا منتظر بودند که این امر با شکست مواجه شود. پس از اتمام ماراتن هشتم، آنچه که شاهد بودیم بر خلاف نگرانی های موجود بود. نه تنها استقبال از این طرح بسیار زیاد بود ( حدود نیمی از ثبت نام کنندگان در بخش آموزشی ماراتن ثبت نام کردند.) بلکه در شب ماراتن نیز همگی شاهد بودند که این نفرات کم تجربه، با چه پشتکار و جدیتی سعی کردند پا به پای رصدگران قویتر پیش بروند. اکثر این دوستان با مشاهده جو رویایی ماراتن، بر آن شدن که با بازگشت به شهرشان تا حد ممکن نجوم را ترویج دهند و این هدف اصلی برگزاری ماراتن مسیه بود. بسیاری از حاضرین، از شهرهایی شرکت می کردند که برای نخستین بار نامشان در ماراتن شنیده می شد. بسیاری از این رصدگران توان رصدی نسبتا خوبی داشتند اما چون تابحال در چنین فضایی شرکت نکرده بودند، از رقابت با سایر رصدگران واهمه داشتند. شرکت در بخش آموزشی به این عزیزان نشان داد که از سایرین چیزی کم ندارند و با کمی تلاش بیشتر، در ماراتن سال آینده و رقابت صوفی، می توانند از برگزیدگان ماراتن باشند.
ماراتن مسیه به تنهایی وسیله است، وسیله ای برای ارتقا و افزایش علاقه جوانان ایرانی به آسمان. به نظر می رسد سپری شدن ماراتن به این روش، بتواند تا حدود زیادی در پیشبرد این هدف کمک نماید. اینکه رصدگران بدانند تنها پیشی گرفتن از یکدیگر در رصد اجرام مشخص شده، ملاک برتری در نجوم نیست و اینکه همه کسانی که در زمینه نجوم ایران دستی بر آتش دارند- چه مقامات راس، چه مدرسین و سرگروه گروه های نجومی، چه منجمان آماتور نسبتا با تجربه و چه علاقه مندان نجوم- تنها برای یکبار در سال دست در دست هم دهند تا سطح نجوم در کشور را تا حدی ارتقا بخشند.
حمیدرضا پیرایش
